Bệnh Viêm da nổi cục (VDNC) trên trâu, bò lần đầu xuất hiện ở nước ta vào tháng 10/2020; đến nay, dịch bệnh đã xảy ra tại 32 tỉnh, thành phố với tổng số gia súc mắc bệnh trên 60.200 con, số chết và tiêu hủy trên 9.500 con.
Trong tháng 5/2021 bệnh VDNC đã xuất hiện ở nhiều tỉnh trong khu vực là Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Gia Lai, Kon Tum; đặc biệt trong tháng 6/2021 bệnh đã xuất hiện tại tỉnh Đắk Lắk và Phú Yên.
Dự báo trong thời gian tới, dịch bệnh VDNC sẽ tiếp tục lây lan diện rộng, nhất là trong điều kiện thời tiết thay đổi bất thường, làm phát triển các loại véc-tơ truyền bệnh, nguy cơ dịch bệnh VDNC sẽ lây lan, xâm nhập vào tỉnh Khánh Hòa rất cao.
Để chủ động ngăn chặn nguy cơ xâm nhiễm và phòng, chống bệnh VDNC trâu, bò, Chi cục Chăn nuôi và Thú y Khánh Hoà hướng dẫn hộ chăn nuôi trâu, bò trên địa bàn tỉnh triển khai các biện pháp sau:
1. Nhận biết về bệnh Viêm da nổi cục trâu, bò
- Bệnh Viêm da nổi cục là bệnh truyền nhiễm do vi rút gây ra trên trâu, bò và không gây bệnh trên người.
- Dấu hiệu đặc trưng của bệnh là trâu, bò sốt, nổi các nốt sần trên da.
- Đường truyền lây chính: Côn trùng hút máu như một số loài ruồi và muỗi, hoặc bọ ve.
- Hộ chăn nuôi trâu bò trong quá trình chăn nuôi, khi phát hiện trâu, bò có triệu chứng nghi mắc bệnh VDNC cần báo ngay cho cơ quan thú y và chính quyền địa phương để có biện pháp xử lý kịp thời, tránh để dịch bệnh lây lan ra diện rộng.
2. Thực hiện an toàn sinh học trong chăn nuôi trâu, bò:
- Không chăn thả trâu, bò khi địa phương đã xảy ra dịch mà chỉ nuôi nhốt trong chuồng; Chuồng trại luôn giữ thông thoáng, khô ráo và sạch sẽ.
- Nhập con giống có nguồn gốc rõ ràng, có giấy chứng nhận kiểm dịch của cơ quan thú y; Định kỳ tẩy giun sán cho đàn trâu bò.
- Tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin cho đàn trâu bò như: vắc xin Tụ huyết trùng trâu bò, vắc xin LMLM trâu bò, đặc biệt là vắc xin viêm da nổi cục trâu bò theo khuyến cáo của cơ quan thú y.
- Thường xuyên sử dụng các loại hóa chất như chloroform, formalin (1%), phenol (2% trong 15 phút), sodium hypochlorite (2 - 3%), hợp chất iodine (pha loãng 1:33), Virkon (2%), vôi bột…để khử trùng tiêu độc môi trường chăn nuôi, dụng cụ chăn nuôi (máng ăn, máng uống), phương tiện vận chuyển..
- Sử dụng các thuốc tiêu diệt côn trùng gây bệnh như: Deltox, Hantox, Vime-Frondog, Fip-Tox, Mebi-Taktic, ....để tiêu diệt côn trùng đốt như muỗi, ruồi, ve…
- Định kỳ sử dụng thuốc diệt ký sinh trùng cho trâu, bò như phenoltridinium, suramin, protidium, metamidium, berenin, antryxit...
- Chăm sóc, nuôi dưỡng tốt; đảm bảo khẩu phần ăn đầy đủ dinh dưỡng và khoáng chất để nâng cao sức đề kháng cho đàn trâu bò; bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất trộn với kg thức ăn tinh trong suốt quá trình nuôi.
3. Tiêm phòng vắc xin VDNC cho đàn trâu, bò:
- Theo hướng dẫn của Cục Thú y, Chi cục Chăn nuôi và Thú y khuyến cáo trên địa bàn tỉnh Khánh Hoà sử dụng loại vắc xin VDNC Lumpyvac do Công ty cổ phần kinh doanh thuốc thú y Amavet nhập khẩu và phân phối;
* CÁCH SỬ DỤNG:
- Lọ vắc xin 25 liều pha với dung dịch pha vắc xin 50 ml. Sau khi pha, phải sử dụng hết trong vòng 02 giờ.
- Liều tiêm 02 ml/con gia súc;
- Tiêm dưới da cổ.
- Lịch tiêm chủng nên thực hiện như sau:
+ Trâu, bò, bê, nghé khỏe mạnh: từ 04 tháng tuổi trở lên. Đối với những vùng áp lực dịch cao thì tiêm phòng cho trâu, bò, bê nghé khỏe mạnh từ 02 tháng tuổi trở lên.
+ Không tiêm phòng cho trâu, bò, bê nghé đã có triệu chứng của bệnh VDNC hoặc bị các bệnh khác.
- Hộ chăn nuôi trâu, bò chủ động kinh phí tiêm phòng vắc xin VDNC; đăng ký nhu cầu vắc xin cho Trạm Chăn nuôi và Thú y hoặc chính quyền địa phương để được hỗ trợ mua vắc xin và hướng dẫn tiêm phòng.
4. Điều trị triệu chứng, kế phát khi bò mắc bệnh VDNC
Bệnh VDNC là bệnh truyền nhiễm do vi rút gây ra và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu; triệu chứng lâm sàng xuất hiện các nốt sần gây tổn thương ở da, qua mổ khám một số trâu bò chết có triệu chứng viêm phổi kẽ, xuất huyết đường ruột, tổn thương các cơ quan nội tạng, kế phát các bệnh như Tụ huyết trùng, ký sinh trùng đường máu.... Cần phải điều trị triệu chứng và các bệnh kế phát theo nguyên tắc:
- Trâu bò sốt, viêm: hạ sốt, kháng viêm bằng anagin, flunixin hoặc ketoprofen;
- Dùng kháng sinh hoạt phổ rộng để tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn kế phát: Penstrep, gentamox, 0xytetra..
- Vết loét trên da: xử dụng xịt có kháng sinh oxytetracycline hoặc Neomycin...
- Sử dụng hóa chất đặc hiệu như Deltox, Hantox, Vime-Frondog, Fip-Tox.. để khử trùng tiêu độc, tiêu diệt côn trùng ruồi, muỗi, ve, mòng...
- Truyền dịch hỗ trợ: Lactacginge, đường 10%, muối 0,9%, Vitaplex; hàng ngày sử dụng Iodin 3 - 5% phun khử trùng toàn thân gia súc 1 - 2 lần/ngày.
- Tăng cường chăm sóc, nuôi dưỡng, nếu con vật bị liệt dạ cỏ tiêm Pilocarpin, thúc bằng tay tại hõm hông bên trái (bụng cỏ);
- Tuyệt đối không đổ cháo, thức ăn tinh, trứng gà… cho trâu bò sẽ làm tăng nguy cơ liệt dạ cỏ dẫn đến chết bệnh súc.
- Khi các cục, nốt sần đã khô, bong vảy: Sử dụng phèn 100 gram + 200 gram chè xanh đun sôi kỹ với 4 - 5 lít nước + 0,2 - 0,3% muối để nguội rửa vết thương, để khô, sau đó sử dụng chanh hoặc khế thấm lên vùng bong tróc ngày 1 - 2 lần và sử dụng dung dịch Xanh Methylen bôi để chống ruồi, muỗi, côn trùng. Dinh dưỡng tốt để tăng sức đề kháng cho gia súc.
Hình 1: Bò mắc bệnh viêm da nổi cục
Hình 2: Vắc xin phòng bệnh viêm da nổi cục
Nguồn: Chi cục Chăn nuôi và Thú y Khánh Hòa (Tổng hợp)